08 sie Wnioski do planu „Śródmieście – Świętojańska”
Nasze wnioski i propozycje do planu miejscowego “Śródmiescie-Świętojańska”
- Zachowanie ciągłości pierzei ulicy Gdańskiej poprzez zachowanie kamienicy przy ul. Gdańskiej 73
- ulica Gdańska to najbardziej okazała ulica w Bydgoszczy. Przez wiele lat pełniła ona funkcję reprezentacyjną, a wzdłuż niej powstawały kolejne najokazalsze w mieście kamienice. Choć z biegiem czasu okazywało się, że niektóre z kamienic nie są tak wysokie czy bogato zdobione jak pozostałe, to ciągłość pierzei ul. Gdańskiej nadaje jej harmonii i rytmu, co w architekturze jest uznawane za podstawę projektowania, szczególnie historycznych śródmiejskich ulic. Nie wyobrażamy sobie aby wartości stojące za futurystycznymi wizjami perfekcyjnego układu drogowego pod transport samochodowy brały górę nad wartościami ceniącymi zastane dziedzictwo, zarówno dziedzictwo architektoniczne jak i społeczne. A wraz z nimi zieleń i zawsze jej towarzyszące retencja oraz filtracja i cyrkulacja powietrza, tak cenne w dobie zmagania się ze skutkami zmian klimatu w miastach. Dlatego sprzeciwiamy się wyburzeniu kamienicy przy ul. Gdańskiej 73 w celu budowy ulicy Nowomazowieckiej i tworzeniu wyłomu w zachodniej pierzei ulicy Gdańskiej, głównej ulicy bydgoskiego śródmieścia
- Przedłużenie Nowomazowieckiej a zachowanie ciągłości pierzei ul. Gdańskiej – idea kameralnej uliczki (sięgacza)
- proponowany przez nas sięgacz zakończy się przed budynkiem należącym do Państwowego Zespołu Szkół Muzycznych im. A. Rubinsteina (pas drogowy bezpośrednio przed budynkiem szkoły powinien być odpowiednio szeroki, aby móc zastosować plac manewrowy dla straży pożarnej, co powinno zapewnić dostęp drogi pożarowej dla wspomnianego budynku):
- od wspomnianego placu manewrowego proponujemy wytyczyć ciąg pieszo-rowerowy, którego przebieg by omijał budynek szkoły i prowadził do bramy kamienicy przy ul. Gdańskiej 73 i zapewniał z nią połączenie pieszo i rowerem:
- zastosowanie połączenia pieszo-rowerowego ulicy Gdańskiej i Pomorskiej na przedłużeniu Mazowieckiej byłoby zgodne z ideą tworzenia nowych połączeń komunikacyjnych wewnątrz śródmieścia; umożliwi to sprawną komunikację rowerową w relacji wschód-zachód od Placu Weyssenhoffa do Dworca Głównego, z kolei dla pieszych połączenie da sprawniejsze dojście do Gdańskiej z zachodniej części śródmieścia
- proponowane rozwiązanie jest zgodne ze Strategią Rozwoju Bydgoszczy do roku 2030 i wyrażoną tam ideą zrównoważonej mobilności miejskiej oraz ze Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Bydgoszczy, przewidującego połączenie ulic Gdańskiej i Pomorskiej, ale nie definiujące docelowej organizacji ruchu drogowego, co daje możliwość połączenia częściowo drogowego, a częściowo pieszo-rowerowego
- dla proponowanej uliczki proponujemy następujące przeznaczenie: teren drogi publicznej, ulica klasy dojazdowej, droga pieszo-jezdna, jednoprzestrzenna, bez wydzielonej jezdni i chodnika, z obustronnym szpalerem drzew
- przykładowa nasza propozycja zagospodarowania terenu w formie sięgacza o uspokojonym ruchu od strony ul. Pomorskiej (z możliwością zabudowy wzdłuż sięgacza):
- przykładowa propozycja zachowania zabudowy pierzei ulicy Gdańskiej:
- Obsługa transportowa kwartału i zgodność ze Strategią Bydgoszcz 2030
- przedstawiamy stanowisko, że przebicie nowej ulicy nie rozwiąże w żaden sposób problemów komunikacyjnych śródmieścia (np. na ul. Śniadeckich) – co więcej, zgodnie z aktualną wiedzą urbanistyczną, może je pogorszyć: udowodniono, że nowe połączenie drogowe w ścisłej zabudowie powoduje wzrost ilości pojazdów je wykorzystujących z uwagi na powstały popyt indukowany (Paradoks Braessa, Prawo Lewisa-Mogridge’a). Takie efekty inwestycji drogowych zaobserwowano m.in. w Warszawie, co badał dr Wojciech Szymalski (“Prawo Lewisa-Mogridge’a w warszawskich inwestycjach” https://miastowruchu.pl/wojciech-szymalski-prawo-lewisa-mogridgea-w-warszawie-ulica-gorczewska/). W swojej pracy analizował on inwestycje, które według prognoz miały odciążyć jedną ulicę przerzucając ruch na rozbudowaną, równoległą ulicę. Taki właśnie efekt ma być spodziewany na ul. Śniadeckich po wybudowaniu ul. Nowomazowieckiej. W Warszawie w rzeczywistości wbrew prognozom warunki ruchu nie poprawiły się, a inwestycje doprowadziły do zwiększenia liczby podróży samochodem. To zwykle dzieje się kosztem transportu zbiorowego, który w efekcie inwestycji tracił pasażerów i wpływy z biletów generując dodatkowe koszty dla miasta w postaci konieczności finansowania zwiększonego deficytu transportu zbiorowego
- podobne obserwacje opisuje prof. dr hab. inż. Andrzej Szarata z Politechniki Krakowskiej (“Modelowanie podróży wzbudzonych oraz tłumionych zmianą stanu infrastruktury transportowej”). Według niego inwestycje zwiększające przepustowość bardzo często nie poprawiają trwale sytuacji. Zwraca on uwagę, że budowa nowych ulic może przyczynić się do zwiększenia liczby podróży samochodowych (czego w Śródmieściu chcemy uniknąć): „Bardzo często podejmowane wielkim wysiłkiem inwestycje drogowe, choć zwiększają przepustowość elementów sieci, poprawiają sytuację tylko w krótkim okresie czasu, przenosząc stany zatłoczenia w inne miejsca. (…) Stymulatorem wzrostu liczby podróży może być w szczególności: budowa nowego ciągu ulicy” (https://suw.biblos.pk.edu.pl/downloadResource&mId=793949).
- rozwiązaniem problemów drogowych będzie natomiast wyprowadzenie nadmiernego ruchu ze śródmieścia (np. Trasa WZ) oraz zmiana struktury podróży ogółu mieszkańców, poprzez zwiększenie wykorzystania transportu zbiorowego oraz rowerowego, jak też podróży pieszych i mikromobilności jak np. hulajnogi
- na rzecz obsługi komunikacją zbiorową proponujemy rozważenie alternatywnych rozwiązań niż funkcjonujące dotychczasowo, np. wprowadzenie rozwiązania w postaci “kontra-buspasa” na ulicy Świętojańskiej, z wykorzystaniem dogodnego układu ulic (szerszy kąt skrzyżowania Mazowiecka-Pomorska w kierunku północnym niż w południowym, jak i szeroki kąt skrzyżowania Pomorska-Świętojańska w kierunku wschodnim) – takie nowatorskie rozwiązanie jest zastosowane np. w Gdyni na odcinku ponad 1 km (https://www.trojmiasto.pl/wiadomosci/Autobusy-jezdza-juz-kontrbuspasem-w-Gdyni-n140642.html)
- aby wzrost ruchu drogowego nie był dla mieszkańców uciążliwy, mogą tam być skierowane autobusy najnowszej generacji czy z napędem elektrycznym, jednocześnie dając korzyść z bliskości przystanków komunikacji: należy mieć też na względzie, że byłoby korzystniejsze wprowadzenie ruchu autobusowego na istniejącą ulicę, niż budowanie nowej od strony dotychczasowych ogrodów, niosącej podobne natężenia ruchu jak na Świętojańskiej, tylko w kierunku przeciwnym i też z ruchem autobusów
- pas do ruchu autobusów mógłby ponadto być wykorzystany do wydłużenia infrastruktury rowerowej na ul. Świętojańskiej, obecnie kończącej się na skrzyżowaniu z ul. Kościuszki, dzięki czemu stworzy się dogodny przejazd aż do ul. Gdańskiej, co by szło w parze z wprowadzanymi obecnie ułatwieniami dla rowerzystów w całym śródmieściu Bydgoszczy
- proponowane wyżej rozwiązania nie muszą być docelowe – po oddaniu do użytku planowanej trasy tramwajowej Chodkiewicza-Rycerska należałoby przeorganizować siatkę połączeń w północnej części śródmieścia, opartą od kilkudziesięciu lat na długich trasach autobusowych i autobusach przegubowych; można będzie je zastąpić mniejszymi i lżejszymi pojazdami
- obsługa transportowa kwartału ulic Gdańska – Cieszkowskiego – Pomorska – Świętojańska powinna być głównie oparta na komunikacji zbiorowej oraz ruchu rowerowym i pieszym, z dążeniem do zmniejszania udziału podróży samochodowych przez centrum miasta – co jest zgodne z obowiązującą Strategią Bydgoszcz 2030:
- Zapewnienie rozwoju sieci KPEC i innych sieci
- trasowanie sięgacza oraz jego przedłużenia w formie ciągu pieszo-rowerowego do ul. Gdańskiej powinno w pełni zabezpieczyć konieczność rozwoju sieci KPEC i innych mediów. Całkowicie słuszne jest dążenie do usuwania pieców oraz podłączanie kamienic do miejskiej sieci ciepłowniczej. Jednakże wyburzanie kamienicy i trasowanie drogi o wyższych parametrach nie determinuje w żaden sposób możliwości poprowadzenia sieci ciepłowniczych i innych mediów, co można wykonać również przy budowie połączenia w postaci ulica + ciąg pieszo-rowerowy
- Przewietrzanie śródmieścia i cyrkulacja powietrza
- można znaleźć również tezę, iż “Nowomazowiecka” z przebiciem do Gdańskiej będzie służyć przewietrzaniu śródmieścia. Warto zauważyć, że po wyburzeniu kamienicy na Gdańskiej i poprowadzeniu tam drogi, funkcja przewietrzania zatrzyma się kilkadziesiąt metrów dalej na wysokich kamienicach wschodniej pierzei ulicy Gdańskiej. Ponadto przewietrzanie przy jednocześnie planowanej budowie drogi i wprowadzeniu zabudowy do największego zielonego kwartału na zachodniej części Śródmieścia nie idzie ze sobą w parze. Dziś we wnętrzu kwartału panują zupełnie inne warunki niż na śródmiejskich ulicach. Powietrze jest tam znacznie bardziej wilgotne, niewątpliwie też czystsze, wolne od spalin i smogu. Obecna tam zieleń wspomaga filtrowanie powietrza
- w przypadku ewentualnej budowy Nowomazowieckiej, aż do ulicy do Gdańskiej wraz z towarzyszącą zabudową pierzejową, te “świeże” powietrze zostanie szczelniej zamknięte w obu połówkach kwartału, zatem nie będzie służyć do nawietrzania śródmieścia
- z kolei w przypadku budowy jedynie sięgacza proponowana zabudowa miałaby wymiar kameralny, jak i nie będzie zbliżać się w takim stopniu do Gdańskiej. Byłaby ona także nieco niższa niż pierzeje otaczających ulic, zatem powietrze z istniejącej tam zieleni będzie ogło bardziej swobodnie przedostawać się na pozostałe obszary
- Zachowanie zieleni i ekosystemu
- w ślad za propozycjami zmniejszenia ilości terenu zajętego przez budowę planowanej ulicy i zamiany jej części w ciąg pieszo-rowerowy oraz uniknięcia budowy skrzyżowania drogowego z ulicą Gdańską, jest możliwe utrzymanie jak największej ilości wieloletniej zieleni w głębi kwartału, której przez wiele dekad nie zastąpią ewentualne nasadzenia wzdłuż nowej inwestycji
- dzięki zachowaniu budynku Gdańska 73 będzie możliwe także pozostawienie 2 drzew przed jego frontem, tworzących reprezentacyjny szpaler biegnący wzdłuż najbardziej reprezentacyjnej i historycznej ulicy Bydgoszczy
- zachowanie zieleni jest niezmiernie istotne dla prawidłowego obiegu wody w organizmie miasta, jak i dla zachowania różnorodności biologicznej tego obszaru, gdzie dotychczas znajdują schronienie liczne ptaki i małe zwierzęta – jest to jedyny tak duży obszar zieleni na zachód od ulicy Gdańskiej, podczas gdy we wschodniej części są takie trzy: Ogród Botaniczny, Park Kochanowskiego i Plac Wolności
- przykładowa nasza propozycja zagospodarowania terenu z maksymalnym zachowaniem zieleni i wprowadzeniem nowej:
- Zagospodarowanie wnętrza kwartału
- proponowana uliczka (w postaci sięgacza) umożliwia w pełni swobodne zagospodarowanie wnętrza kwartału ulic Gdańska – Cieszkowskiego – Pomorska – Świętojańska nową zabudową poprzez zapewnienie niemal nieograniczonego dostępu do wszystkich działek w pobliżu trasy tzw. ulicy Nowomazowieckiej, a zabudowa i tak nie może zbliżyć się do zapleczy kamienic od strony ul. Gdańskiej czy Pomorskiej i nie stworzy pełnych pierzei z racji istniejących balkonów od strony podwórzy
- proponujemy zaplanowanie kameralnej zabudowy mieszkaniowej wzdłuż proponowanej ulicy sięgającej od strony ul. Pomorskiej, z maksymalnym zachowaniem zieleni i idei miasta-ogrodu / ulicy-ogrodu
- proponujemy ujęcie w mpzp zachowanie budynku Szkoły Muzycznej i dopuszczenie tam funkcji mieszkaniowo-usługowej (np. hotelowej wraz z organizacją konferencji w dotychczasowej sali prób szkoły)
- wizualizacje zwartej zabudowy poprzedzone szerokimi pasami zieleni, dostępne np. na You Tube MPU, nie są zgodne z obecnym stanem właścicielskim przyległych działek i wymagałyby kosztownego wykupienia gruntów od prywatnych właścicieli i deweloperów (m.in. działki oznaczone poniżej numerami 2, 3, 4), aby móc urządzić wspomniane tereny zielone, zaś sama zabudowa sięgała by jeszcze szerzej w głąb kwartału, dochodząc do ogrodów kamienic od ul. Świętojańskiej i Cieszkowskiego, co czyni ją niemal niemożliwą do zrealizowania albo niewspółmiernie kosztowną:
- ponadto budowa ulicy usunie istniejącą zieleń, po to żeby wprowadzić nową przyuliczną, co jest brakiem poszanowania stanu zastanego. Dodać warto także, że nowa zabudowa tak zbliżona do ul. Cieszkowskiego, miałaby mniejszy dostęp do światła dziennego
- ewentualna nowa zabudowa kwartału powinna w jak najmniejszym stopniu ingerować w istniejącą zieleń oraz na istniejącą zabudowę przy pozostałych ulicach. W tym celu należy wpłynąć na jej potencjalną ingerencję poprzez wprowadzenie odpowiednich zapisów dla terenów, na których miałaby ona się znajdować. Szczególnie tyczy się to powierzchni biologicznie czynnej, powierzchni zabudowy oraz wskaźnika intensywności zabudowy
- ewentualna nowa zabudowa powinna także skłaniać potencjalnych nowych mieszkańców do życia w zgodzie z ideą zrównoważonej mobilności miejskiej poprzez wprowadzenie do planu miejscowego odpowiednio niskich wskaźników ilości przewidywanych miejsc parkingowych czy odpowiednio wysokich wskaźników ilości stojaków rowerowych.
- Wnioski ogólne do pozostałych obszarów objętych planem
- dla ulicy Pomorskiej na odcinku od Kwiatowej do Mazowieckiej proponuje się następujące przeznaczenie: teren drogi publicznej, ulica klasy dojazdowej, droga pieszo-jezdna, jednoprzestrzenna, bez wydzielonej jezdni i chodnika, z obustronnym szpalerem drzew oraz infrastrukturą do parkowania. Ponadto znajduje się w strefie centrum, na przedłużeniu strefy pieszej. Przy dążeniu do wyprowadzaniu ze śródmieścia ruchu aut, ulica Pomorska będzie miała duży potencjał by stać się zapleczem usługowym spełniającym potrzeby lokalnej społeczności
- dla ulicy Kaszubskiej proponuje się następujące przeznaczenie: teren drogi publicznej, ulica klasy dojazdowej, droga pieszo-jezdna, jednoprzestrzenna, bez wydzielonej jezdni i chodnika, ze szpalerem drzew oraz infrastrukturą do parkowania
- Głos mieszkańców
– W dniu 28 lipca 2023 r. lokalni mieszkańcy i stowarzyszenia oddolnie zorganizowali wydarzenie mające na celu pokazanie protestu względem budowy ulicy i wyburzeń. Zgromadziło ono ok. 50 mieszkańców i było szeroko relacjonowane w lokalnych mediach, a wśród głosów pojawił się sprzeciw wobec procedowania tak ważnych zamierzeń miasta w okresie wakacyjnym i łącznie z kilkoma innymi procedurami planów miejscowych:
- należy także dodać, że głosy mieszkańców zarówno ul. Gdańskiej, jak i Pomorskiej, Świętojańskiej oraz Cieszkowskiego są zgodne co do bardzo ważnej roli jaką dla nich pełni okoliczna zieleń. Wśród pomysłów przez nich wymienianych było np. utworzenie parku kieszonkowego czy ogrodów społecznych. Mieszkańcy wskazywali że to zabudowa pokroju szkoły muzycznej czy willi w zapleczu Świętojańskiej 9, ze względu na swój kameralny, niski (1-2 piętra) charakter pasuje do wnętrza kwartału, bowiem nie ingeruje ona tak bardzo w zieleń oraz warunki cyrkulacji powietrza
- wspólnym głosem mieszkańców każdej z ulic było sprzeciwienie się wyburzeniu kamienicy na Gdańskiej. Jednocześnie zdania dotyczące budowy dodatkowej zabudowy były podzielone. Część mieszkańców preferowało całkowite zachowanie zieleni i zadbanie o nią. Natomiast część mieszkańców szukała alternatyw w postaci zachowania budynku szkoły muzycznej i wprowadzenia kameralnej zabudowy podobnej do niej gabarytami. Zabudowa ta ich zdaniem mogłaby powstać jedynie przy spokojnej, zielonej ulicy, w formie sięgacza zakończonego połączeniem pieszo-rowerowym
Proponujemy aby temat tzw. “Nowomazowieckiej” był przedmiotem szerokiej debaty publicznej i z zaangażowaniem zarówno specjalistycznych środowisk jak i strony społecznej oraz mieszkańców. Tak aby wybrać rozwiązanie najlepsze dla miasta, zarówno obecnie, jak i dla przyszłych pokoleń, z poszanowaniem przestrzeni jaką nam zostawili nasi Poprzednicy oraz z dbałością o zieleń, która w centrum miasta jest niebywale ważna. Ma to szczególne znaczenie w związku z wprowadzanymi niedawno zmianami w przepisach prawa w zakresie planowania przestrzennego. W tym zwiększeniu udziału społecznego w procesie planowania, jak i zniesieniu obowiązywania dokumentów Studium już z końcem 2025 r. Natomiast sam projekt zagospodarowania winien być wybrany w konkursie urbanistycznym, zgodnie z propozycją Oddziału Bydgoszcz Stowarzyszenia Architektów Polskich (https://bydgoskiruchmiejski.pl/wp-content/uploads/2023/07/Stanowisko-SARP-nt.-ulicy-Nowomazowieckiej.pdf).