Wszystkie pisma w sprawie Starego Rynku

25 kw. Wszystkie pisma w sprawie Starego Rynku

Posted at 12:28h in Aktualności, Złe praktyki by R

“Przestrzeń Starego Rynku będzie pozbawiona barier architektonicznych takich jak różnice poziomów, nierówności, wysokie krawężniki” – tak wynika z dokumentów przebudowy Starego Rynku, do których dotarło nasze Stowarzyszenie.

Najważniejsze z dokumentów to wniosek o dofinansowanie projektu “Rewitalizacja społeczno-gospodarcza Starego Rynku” i umowa o dofinansowanie podpisana przez Urząd Miasta Bydgoszczy. Uzyskaliśmy je w ramach dostępu do informacji publicznej:

“Przestrzeń Starego Rynku wraz z towarzyszącą infrastrukturą będzie dostępna dla wszystkich osób w tym poruszających się na wózkach inwalidzkich, jak również dla osób z wózkami dziecięcymi. Powstała przestrzeń będzie pozbawiona barier architektonicznych takich jak różnice poziomów, nierówności, wysokie krawężniki” – między innymi takie deklaracje zostały zawarte w dokumentach związanych z przebudową Starego Rynku, do których dotarło Stowarzyszenie Społeczny Rzecznik Pieszych w Bydgoszczy.

Kiedy w lutym na rynku rozpoczęto montaż odwodnienia liniowego (nieszczęsne rynsztoki) złożyliśmy pismo w magistracie z prośbą o wyjaśnienie, jakie kroki zostaną podjęte, by jak najszybciej wyeliminować z przestrzeni publicznej tę niebezpieczną przeszkodę. Nasze pismo nie spotkało się z przychylną reakcją. Przypomnijmy, naszym zdaniem wysokość/głębokość zainstalowanych odwodnień narusza następujące przepisy:

ratyfikowaną przez Rzeczpospolitą Polską Konwencję o osobach niepełnosprawnych (Dz.U. 2012 poz. 1169), artykuł 9, który szczegółowo określa zasady dostępności oraz środki, jakie państwo zobowiązuje się podjąć w celu zapewnienia osobom niepełnosprawnym, na zasadzie równości z innymi osobami, dostępu do środowiska fizycznego (…) na obszarze miejskim poprzez rozpoznanie, eliminację przeszkód i barier w zakresie dostępności.
Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz.U.2016 poz.124) w §45 ust.10 wskazano: “W wypadkach uzasadnionych dopuszcza się na chodniku progi inne niż stopnie schodów, jeśli ich wysokość nie jest większa niż 2 cm”. W przypadku zastosowanego na rynku odwodnienia liniowego warunek ten nie jest spełniony – odpływ tworzy rynnę o głębokości 5 cm i szerokości 38 cm.

W marcu odpowiedziano nam jedynie:

“Zarząd Dróg Miejskich i Komunikacji Publicznej w Bydgoszczy w odpowiedzi na Państwa pismo informuję, że inwestycja jest w trakcie realizacji, a ewentualne zmiany do projektu wprowadzane są na bieżąco przy udziale nadzoru autorskiego.”

Ponieważ nikt merytorycznie nie odniósł się do podnoszonych przez nas problemów, postanowiliśmy przyjrzeć się bliżej prowadzonej inwestycji.

Kto finansuje przebudowę Starego Rynku?

Pierwsze pytanie, jakie nasunęło nam się do głowy, dotyczyło kwestii finansowych. Zagadnienie nie związane bezpośrednio z instalacją “rynsztoków”, ale ważne – jeżeli chociaż część środków ma źródło unijne, przebudowa Starego Rynku musi spełniać określone kryteria. Po przeszukaniu BIP Urzędu Miasta oraz strony bydgoszcz.pl stwierdziliśmy, że brakuje na niej informacji o realizowanej inwestycji i źródłach jej finansowania (notabene do 23.04.2019 nikt nie umieścił informacji w zakładce z projektami unijnymi o projekcie rewitalizacji Starego Rynku). Jedynie pierwszy raport z budowy na końcu informował, że przebudowa będzie finansowana w ramach projektu dofinansowanego z UE. Również na samym placu budowy brakowało informacji o ewentualnym dofinansowaniu.

By ustalić czy takie finansowanie ma miejsce oraz jak nazywa się projekt poszukaliśmy informacji w budżecie miasta. W dokumencie Wykonanie budżetu na I połowę 2018 roku napisano: “Rewitalizacja społeczno-gospodarcza Starego Rynku, przyległych uliczek oraz terenów wzdłuż rzeki Brdy” 2.802.958,56 zł, tj. 13,9 % planu, to fundusze pochodzące z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego”[1]. W dokumencie Budżet miasta na 2019 na działanie pod nazwą “Przebudowa płyty głównej Starego Rynku (GPR) zaplanowano wydatki, które zostaną pokryte z funduszy pomocowych w wysokości:11 017 350 zł, a kwota 1 944 238 zł z budżetu miasta”[2].

Czym jest GPR?

GPR to Gminny Program Rewitalizacji przyjęty uchwałą nr IV/12/18 Rady Miasta Bydgoszczy z dnia 28 listopada 2018 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Rewitalizacji Miasta Bydgoszczy 2023+. Przebudowa Starego Rynku została uwzględniona w ramach projektu Rewitalizacja społeczno-gospodarcza Starego Rynku. W opisie projektu napisano:

Projekt obejmuje m.in. wymianę nawierzchni, zniwelowanie barier architektonicznych, wycofanie ruchu samochodowego, zaznaczenie historycznych miejsc, ujednolicenie estetyczne. (…) Poprawa warunków techniczno-infrastrukturalnych zwiększy bezpieczeństwo. Dzięki realizacji projektu, Stary Rynek staje się w pełni dostępnym miejscem organizacji i popularyzacji wydarzeń kulturalnych, przestrzenią „wyjścia” dla działań publicznych i niepublicznych instytucji kultury oraz innych organizatorów życia społecznego”.[3]

Projekt pn. Rewitalizacja społeczno-gospodarcza Starego Rynku jest kontynuacją przedsięwzięcia ujętego w LPR-B pn. Rewitalizacja Starego Rynku wraz z przyległymi ulicami oraz ulicy Mostowej wraz z ciągiem komunikacyjnym Mostu Sulimy Kamińskiego [4]. […] Szacunkowa wartość projektu została ustalona na 16 500 000 złotych [5], Poziom dofinansowania wynosi 85%, co daje kwotę ok.14 025 000 zł. Cała kwota pochodzi z EFRR, wkład własny miasta wynosi 2 475 000 zł.

Sprawdzamy rejestr

Wiedząc, że projekt jest dofinansowany z EFRR, poszukaliśmy numeru umowy w rejestrze projektów z Funduszy Europejskich [6], sprawdziliśmy też na jak długo zaplanowano projekt i jakie dofinansowanie przewidziano we wniosku aplikacyjnym.

Opis z rejestru:

Projekt będzie realizowany w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko-Pomorskiego na lata 2014-2020, poddziałanie 6.4.1. Rewitalizacja obszarów miejskich i ich obszarów funkcjonalnych w ramach ZIT. Przedmiotem przedsięwzięcia jest zagospodarowanie terenu przestrzeni publicznej płyty Starego Rynku i przyległych ulic wewnątrz centralnego obszaru Starego Rynku (teren publicznego placu miejskiego) w Bydgoszczy, wyznaczonego pierścieniem przedłużenia ulic: Farnej, Niedźwiedziej oraz Jana Kazimierza wraz z przedpolem przed budynkiem Ratusza, w ramach rewitalizacji przestrzeni publicznych. Inwestycja umożliwi umocnienie przestrzeni publicznej Starego Rynku funkcji gospodarczej oraz przywrócenie funkcji społecznej, w tym kulturalnej i rekreacyjnej, co przyczyni się do poprawy jakości oferty usług społecznych i publicznych oraz poprawy warunków prowadzenia działalności gospodarczej na terenie obszaru zdegradowanego. Inwestycja ma charakter prestiżowy, reprezentacyjny – stanowi kontynuację i domknięcie wcześniejszych działań rewitalizacyjnych w otoczeniu, impuls dla powstania nowych usług, ale przede wszystkim szeroko dostępną przestrzeń dla działań integracji społecznej mieszkańców. Projekt ma charakter kompleksowy, tzn. że obejmuje niezbędne działania infrastrukturalne, związane z uporządkowaniem przestrzeni publicznej Starego Rynku tj. w zakresie sfery przestrzenno-funkcjonalnej oraz działania w zakresie sfery społecznej. W tym zakresie projekt jest zintegrowany z przedsięwzięciem pn. Zintegrowany projekt działań społecznych w przestrzeni miejskiej. Okres realizacji inwestycji został zaplanowany na lata 2010-2019. Całkowita wartość projektu wynosi 17 270 915,87 zł brutto, koszty kwalifikowane inwestycji kształtują się na poziomie 15 875 529,28 zł. Projekt znajduje się na liście głównych przedsięwzięć, wpisanych do Gminnego Programu Rewitalizacji Miasta Bydgoszczy 2023+, który wpisany jest warunkowo do Wykazu programów rewitalizacji Woj. Kuj.-Pom.

Numer umowy RPKP.06.04.01-04-0002/18. Przewidziany czas realizacji projektu to 06.06.2016- 31.12.2019.

Wniosek o dostęp do informacji publicznej

Znając tytuł projektu i numer umowy w dniu 12 marca 2019 r. złożyliśmy w trybie dostępu do informacji publicznej wniosek o udostępnienie dokumentacji aplikacyjnej o dofinansowanie wraz z umową i załącznikami. Zgodnie z przepisami Urząd Miasta miał 14 dni na odpowiedź. Ponieważ w tym czasie nie otrzymaliśmy odpowiedzi, w dniu 1 kwietnia w Urzędzie Miasta została złożona skarga na bezczynność organu. Tydzień później otrzymaliśmy z urzędu żądane przez nas dokumenty.

Do czego we wniosku o dofinansowanie zobowiązało się miasto?

Wniosek o dofinansowanie stanowi załącznik do umowy o dofinansowanie, dlatego wszystko co w nim zapisano jest istotne i powinno być realizowane. Najważniejsze zobowiązania miasta w zakresie remontu Starego Rynku to:

Poprawa funkcjonalności przestrzeni miejskich, poprawa bezpieczeństwa mieszkańców i turystów, zwiększenie dostępności do infrastruktury publicznej. [7]
Powstała infrastruktura zostanie pozbawiona barier architektonicznych, umożliwiając szeroki dostęp dla osób starszych czy niepełnosprawnych. [8]
Przestrzeń Starego Rynku wraz z towarzyszącą infrastrukturą będzie dostępna dla wszystkich osób w tym poruszających się na wózkach inwalidzkich, jak również dla osób z wózkami dziecięcymi. Powstała przestrzeń będzie pozbawiona barier architektonicznych, takich jak różnicę poziomów, nierówności, wysokie krawężniki (…) użytkownicy zmodernizowanej infrastruktury będą korzystali z nich bez wysiłku. Infrastruktura objęta projektem pozbawiona jest barier architektonicznych oraz innych przeszkód które ograniczałyby dostęp do produktów projektu zarówno osobom o pełnej sprawności jak i osobom niepełnosprawnym oraz wiązałaby się z wysiłkiem fizycznym. Korzystanie z infrastruktury powstaje w wyniku realizacji projektu będzie wygodne i łatwe. [9]
Realizacja inwestycji będzie przebiegała z zachowaniem zasady uniwersalnego projektowania, która oznacza projektowanie w taki sposób, aby nowo powstałe produkty były w możliwie największym stopniu użyteczne dla wszystkich.
Użyteczność dla osób o różnej sprawności – produkty projektu będą użyteczne dla osób o różnej sprawności, osoby o różnych niepełnosprawnościach będę mogły bez ograniczeń korzystać z powstałej infrastruktury [10]

Wskaźnik

Każdy z projektów realizowanych z udziałem dofinansowania z UE jest rozliczany między innymi poprzez zaplanowane i osiągnięte w trakcie realizacji działań wskaźniki. W wypadku projektu “Rewitalizacja społeczno-gospodarcza Starego Rynku” jednym ze wskaźników jest liczba obiektów dostosowanych do potrzeb osób z niepełnosprawnościami (szt.: 1, bazowa: 0) [11]. Zgodnie z powyższym cały obszar Starego Rynku powinien być dostosowany do osób niepełnosprawnych. Nie pół płyty rynku, nie część ciągów komunikacyjnych – całość.

Umowa i wytyczne

By otrzymać dofinansowanie, każdy Beneficjent podpisuje umowę. Miasto podpisało umowę 31 grudnia 2018 r. Zgodnie z jej treścią, Miasto Bydgoszcz zobowiązało się – na podstawie § 4, ustęp 7, punkt 9 umowy – na stosowanie Wytycznych w zakresie realizacji zasady równości szans i niedyskryminacji, w tym dostępności dla osób z niepełnosprawnościami oraz zasady równości szans kobiet i mężczyzn w ramach funduszy unijnych na lata 2014-2020 z dnia 5 kwietnia 2018 roku [12].

Zdefiniowano tam pojęcia:

Dostępność – właściwość środowiska fizycznego, transportu, technologii i systemów informacyjno-komunikacyjnych oraz towarów i usług, pozwalająca osobom z niepełnosprawnościami na korzystanie z nich na zasadzie równości z innymi osobami. Dostępność jest warunkiem wstępnym prowadzenia przez wiele osób z niepełnosprawnościami niezależnego życia i uczestniczenia w życiu społecznym i gospodarczym. Dostępność może być zapewniona przede wszystkim dzięki stosowaniu koncepcji uniwersalnego projektowania, a także poprzez usuwanie istniejących barier oraz stosowanie mechanizmu racjonalnych usprawnień, w tym technologii i urządzeń kompensacyjnych dla osób z niepełnosprawnościami. niepełnosprawność). W takiej sytuacji należy dołożyć wszelkich starań, aby zredukować dyskryminujący charakter działań podjętych lub realizowanych z wykorzystaniem funduszy strukturalnych.

Koncepcja uniwersalnego projektowania – projektowanie produktów, środowiska, programów i usług w taki sposób, by były użyteczne dla wszystkich, w możliwie największym stopniu, bez potrzeby adaptacji lub specjalistycznego projektowania. Uniwersalne projektowanie nie wyklucza możliwości zapewniania dodatkowych udogodnień dla szczególnych grup osób z niepełnosprawnościami, jeżeli jest to potrzebne.

W rozdziale 4 pkt 3 Wytyczne odnoszą się do Konwencji o osobach niepełnosprawnych (Dz.U. 2012 poz. 1169), o której wspominaliśmy w pierwszym piśmie do Urzędu Miasta. Napisano tam:

“Zobowiązania wynikające z ratyfikowanej przez Polskę Konwencji powinny być realizowane powszechnie.”

Z kolei w rozdziale 4 pkt 6 czytamy:

“Obraz dostosowania środowiska zurbanizowanego do potrzeb osób z niepełnosprawnościami przedstawiają wyniki badań prowadzonych przez instytucje państwowe i organizacje społeczne. Przykładowo na terenie województwa mazowieckiego całkowicie dostępne dla osób z niepełnosprawnościami jest tylko 9,1% obiektów użyteczności publicznej. Z kolei według raportu Najwyższej Izby Kontroli (z 2013 r.) w województwie podlaskim jedynie 9% nowo budowanych obiektów spełnia wymogi pełnej dostępności. W związku z tym, kierunkiem działań podmiotów krajowych, samorządowych, gospodarczych oraz edukacyjnych – w tym podmiotów wdrażających działania współfinansowane ze środków EFS, EFRR i FS – powinno być faktyczne wykorzystanie koncepcji uniwersalnego projektowania lub mechanizmu racjonalnych usprawnień.”

W podrozdziale 5.2 pkt 4 Wytycznych napisano:

“Wszystkie nowe produkty projektów (zasoby cyfrowe, środki transportu, i infrastruktura) finansowane ze środków polityki spójności są zgodne z koncepcją uniwersalnego projektowania, co oznacza co najmniej zastosowanie standardów dostępności dla polityki spójności na lata 2014-2020. W przypadku obiektów i zasobów modernizowanych (przebudowa, rozbudowa) zastosowanie standardów dostępności dla polityki spójności na lata 2014-2020 jest obligatoryjne, o ile pozwalają na to warunki techniczne i zakres prowadzonej modernizacji. Decyzje w tej sprawie podejmuje IZ lub instytucja będąca stroną umowy (na przykład na podstawie opisu dostępności inwestycji).”

Standardy nie dla placów i chodników

Jednym z załączników do wytycznych są Standardy dostępności dla polityki spójności 2014-2020. Opisano w nich dokładnie jak do osób niepełnosprawnych powinny być przystosowane autobusy i tramwaje, jak powinno się projektować infrastrukturę dla transportu kolejowego czy aplikacje i strony internetowe. Znajdziemy tam także szczegółowe informacje dotyczące budynków i poszczególnych pomieszczeń, brak natomiast szczegółowych wytycznych dotyczących chodników i placów. Dlaczego tak jest? Ponieważ do tej pory nie została uchwalona ustawa o dostępności. Od zakończenia konsultacji społecznych w grudniu 2018 ustawa czeka na dalsze prace rządu, a następnie skierowanie projektu ustawy do Sejmu. Warto też podkreślić, że projekt budowlany przed otrzymaniem dofinansowania był analizowany przez Kujawsko-Pomorskie Biuro Planowania Przestrzennego i Regionalnego, jednak nie pod kątem dostępności i projektowania uniwersalnego, a zgodności ze standardami kształtowania ładu przestrzennego w województwie kujawsko-pomorskim.

Inne pisma

Czy cytowane zapisy umowy i wniosku pozostaną “martwe”? Mają stanowić tylko piękne formułki, wymagane by otrzymać dofinansowanie i móc zrealizować projekt? Poza Urzędem Miasta Bydgoszczy w sprawie Starego Rynku napisaliśmy jeszcze do Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego, Najwyższej Izby Kontroli i Wojewody Kujawsko-Pomorskiego. Wojewoda napisał do Wojewódzkiego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego, który zlecił kontrolę Inspektoratowi Powiatowemu, ale tenże stwierdził, że jedyne co może zrobić to ocenić zgodność wykonania prac z projektem budowlanym. To, że w projekcie zastosowano rozwiązanie, które nie spełnia wymogów uniwersalnego projektowania, nie podlegało żadnej analizie. Od naszego pierwszego pisma zmieniło się niewiele. Kilka metrów bieżących odwodnienia zostało zamienionych na płyty chodnikowe. Stało się tak przy wylocie ul. Mostowej i naprzeciw dojścia do budynku Ratusza. “Rynsztok” dalej ciągnie się wzdłuż większości chodników, uniemożliwiając swobodny wybór najdogodniejszej dla przechodnia trasy.

Jak widzą sprawę drogowcy?

Z analizy wyżej wskazanych dokumentów jasno wynika, że trwająca przebudowa Starego Rynku powinna spełniać kryteria uniwersalnego projektowania – takie deklaracje złożyło Miasto Bydgoszcz w osobie dyrektora ZDMiKP Jacka Witkowskiego, który podpisał wniosek o dofinansowanie przebudowy. Przestrzeń, która już wkrótce zostanie oddana do użytku powinna być tak samo dostępna dla wszystkich. Obecnie te warunki nie są spełnione. Za pośrednictwem mediów dowiadujemy się, od drogowców że:

“– Jesteśmy w trakcie budowy, nie wyciągajmy wniosków przedwcześnie – mówi wiceprezydent Kozłowicz. – Mamy na uwadze potrzeby wszystkich, którzy będą odwiedzać Stary Rynek. W ciągach komunikacyjnych będą przejścia na poziomie płyty. Widać to już przy wlocie ul. Mostowej – wskazuje.”

“– Równo z płytą można też wejść od strony zachodniej pierzei. Generalnie „rynny” będą zastosowane tylko w sąsiedztwie ogródków letnich – informuje Krzysztof Kosiedowski, rzecznik drogowców. – Takie rozwiązanie jest powszechnie stosowane w wielu miastach Polski i Europy. Nigdzie nie było kwestionowane – wskazuje.”

Źródło: Gazeta Wyborcza, 14.02.2019 r. [13]

“- Wszystko wykonano zgodnie ze sztuką budowlaną – mówi Jacek Witkowski.”

Źródło: Gazeta Wyborcza, 08.03.2019 r. [14]

O (braku) dostępności

W debacie publicznej, która rozgorzała po naszym pierwszym piśmie pojawiały się głosy, że ludzie się przyzwyczają, że trzeba patrzeć pod nogi, że to przecież żadna tragedia. Zapominamy jednak o jednym. Przestrzeń publiczna jest dostępna wtedy, gdy bezpiecznie może się po niej poruszać najsłabszy uczestnik ruchu. Pamiętajmy, że wbrew utartym wyobrażeniom niepełnosprawny to nie tylko osoba poruszająca się samodzielnie na wózku. Może nim być osoba niedowidząca lub niewidoma, nie zawsze poruszająca się z przewodnikiem. Może też być to starsza osoba z laską lub balkonikiem. Z kulą lub protezą. Osoba na wózku, która będzie pchana przez opiekuna. Wreszcie też rodzic z dzieckiem w wózku.

Dostępna przestrzeń w najbardziej reprezentacyjnym miejscu miasta nie powinna narzucać nam trasy poruszania się. Tym bardziej, że prowadzona modernizacja miała wszystkie bariery zlikwidować.

Czy mimo starań kolejnych włodarzy miasta i ciężkiej pracy urzędników (dokumentacja, przetargi, nadzór) Stary Rynek po przebudowie będzie miejscem przyjaznym dla wszystkich? Czy będzie inwestycją prestiżową i reprezentacyjną, jak określono przebudowę w dokumentacji? Czy mieszkańcy mają prawo oczekiwać najwyższej jakości i remontu spełniającego wymagania każdego użytkownika?

Apelujemy o wprowadzenie realnych zmian i poprawę dostępności Rynku dla wszystkich mieszkańców, zgodnie z pierwotnymi deklaracjami władz miasta!

Przypisy

Wszystkie dokumenty związane z projektem “Rewitalizacja społeczno-gospodarcza Starego Rynku”, które otrzymaliśmy w ramach dostępu do informacji publicznej dostępne są tutaj.